Tip 2: Elimineer ruis. Het is de vijand.
Als we mensen willen informeren vraagt ons brein zich bij ieder cijfer, ieder teken en elk lijntje opnieuw af: is dit belangrijk of niet? Moet ik dit onthouden of kan ik dit overslaan? Telkens weer opnieuw. Dat is wat recente neurowetenschappelijke studies ons laat zien. Elk druppel inkt die we op papier zetten, leidt tot een cognitieve belasting van ons hersenen. Professor Edward Tufte introduceerde dit fenomeen als ‘Data Ink Ratio‘. Tufte: “Als het gaat om het overdragen van belangrijke informatie, is ruis onze grootste vijand. Iedere pixel die niet bijdraagt aan het informeren van de lezer, leidt af van de belangrijkste boodschap en maakt informatie onnodig complex. Dat vertraagt het proces van informatieverwerking en kan zelfs leiden tot verkeerde beslissingen.”
In de huidige snel veranderende VUCA-wereld geven executive en senior managers aan informatie te willen ontvangen op de meest deskundige manier zodat ze snel de juiste conclusies kunnen trekken. Als we data voorbereiden voor decision-makers is het daarom belangrijk na te denken over welke informatie essentieel is en welke informatie ondersteunend. Als we informatie ontdoen van overbodige en decoratieve elementen, kunnen we ruis elimineren. Dit zijn enkele tips die je daarbij helpen.
Standaard grafiek uit Excel
De standaard grafiek die onze software ons presenteert is niet altijd de beste. Door een aantal overbodige elementen te verwijderen, kunnen we onze boodschap duidelijker maken, zorgen voor meer impact en uiteindelijk betere beslissingen.

1. Verwijder decoratieve grafiekranden
Grafiekranden zijn decoratief en voegen geen informatie toe. Gebruik witruimte om de grafiek. Witruimte zorgt voor rust, focus op wat belangrijk is (de data in de grafiek) en het geeft de lezer ruimte om aantekeningen te maken.

2. Verwijder rasterlijnen
De data in de grafiek zijn belangrijk. Dat is waar je de aandacht van de lezer op wil richten. Rasterlijnen leiden af van wat we met de data willen laten zien. Als je denkt dat de lezer echt niet zonder kan, maak de lijnen dan lichtgrijs zodat ze niet om aandacht vechten met belangrijke data.

Iedere overbodige pixel leidt af van de boodschap, vertraagt het proces van informatieverwerking en kan leiden tot verkeerde beslissingen.
PROFESSOR EDWARD TUFTE
POLITIEKE WETENSCHAP EN STATISTIEK
PRINCETON UNIVERSITY
3. Verwijder gegevensmarkeringen
Door data, die we in een grafiek presenteren door middel van lijnen, ook nog eens extra te markeren met symbolen, veroorzaken we onnodige cognitieve belasting bij de lezer. Datamarkeringen kunnen nuttig zijn in bepaalde gevallen, maar gebruik ze niet omdat Excel het als optie aanbiedt.

4. Vereenvoudig gegevenslabels
Maak cijfers in gegevenslabels niet onnodig complex. Twee extra decimalen voegen in veel gevallen geen extra informatie toe, maar veroorzaken wel een cognitieve belasting. Vermijd ook diagonale of verticale teksten. Het maakt lezen van belangrijke informatie moeilijk. Let ook op onnodige maatstreeplabels: ze voegen geen informatie toe en leiden zelfs af van wat je met de data wil laten zien.

Met ruis (voor)
Overbodige decoratieve elementen veroorzaken ruis. Concentreren op wat belangrijk is (de data) is lastig.

Zonder ruis (na)
Door ruis te verwijderen helpen we de lezer aandacht te richten op wat belangrijk is: de data.

Deze post is de eerste in een serie korte tutorials die we wekelijks delen in de SkillsLab. Tips die je helpen belangrijke data duidelijker uit te leggen en de impact van je boodschap te vergroten. Volgende week: hoe kan ik aandacht sturen in mijn data-presentatie?